یکی از قواعد فقهی که در سرتاسر فقه بدان استناد می شود و در بسیاری از مسائل اقتصادی و اجتماعی، ازجمله محیط زیست می تواند کارساز باشد، قاعده لاضرر است. این قاعده را باید اصلی کلی در حقوق اسلامی دانست؛ اصلی که بنیادی محکم برای پیشگیری از ضرر به دیگران و جبران آن ضرر است و بر این اساس مبنایی قوی برای تصویب قوانین موضوعه است. همچنین شمول این قاعده بر امور عدمی نیز باعث می شود علاوه بر بازدارندگی این قاعده در تخریب محیط زیست، نقش سازنده ای در طبیعت و مدیریت بحران های محیط زیستی داشته باشد. متأسفانه انسان برای رسیدن به توسعه و رفاه، با بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی، علاوه بر نادیده گرفتن حق نسل های آتی از این منابع خدادادی، موجبات زیان به طبیعت و تغییرات وسیع در اکوسیستم و بروز بحران های محیط زیستی و اضرار به غیر را فراهم کرده است. با پذیرش نقش اثباتی قاعده لاضرر در احکام شرعی، می توان علاوه بر مدیریت بحران محیط زیست و اثبات ضمان تخریب گران طبیعت، حکم به الزام آنان به جبران خسارات وارده نمود؛ زیرا ایراد خسارت به این سرمایه ی طبیعی همانند سرمایه های مادی و معنوی خصوصی نمی تواند نادیده گرفته شود. لذا با توجه به خلأهای قانونی موجود و عدم بازدارندگی مؤثر قوانین در مواجهه با مخرّبان طبیعت، این مقاله با روشی توصیفی و تحلیلی به بیان نقش قاعده لاضرر در مدیریت بحران های محیط زیستی و لزوم پذیرش آن در اثبات احکام و قوانین مربوطه در فقه و حقوق اسلامی می پردازد.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

بحران های محیط زیستی از مهم ترین چالش های قرن حاضر هستند که پیامدهای گسترده ای در ابعاد طبیعی، انسانی و اجتماعی ایجاد کرده اند. هدف این پژوهش، بررسی عوامل بنیادین این بحران ها و ارائۀ رویکردهای معنوی به عنوان راه حل هایی مؤثر در جهت تحقق توسعۀ پایدار است. این مطالعه با روش توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر مطالعۀ اسنادی و تحلیل محتوای آثار و گفتارهای سیدحسین نصر در زمینۀ معنویت و محیط زیست انجام شده است. داده ها از طریق استخراج مفاهیم کلیدی از متون و مصاحبه های نصر گردآوری و تحلیل شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که ریشه های بحران محیط زیستی شامل سلطۀ عقل گرایی ابزاری، انسان محوری افراطی، غفلت از جایگاه معنوی انسان، اومانیسم مدرن و بی توجهی به معرفت قدسی نسبت به طبیعت است. در مقابل، دیدگاه های معنوی نصر بر بازاندیشی جایگاه انسان به عنوان خلیفه الله، بازگشت به تعالیم دینی، التزام به اخلاق زیست محیطی و نگاه قدسی به طبیعت تأکید دارد که می توانند به تعادل مجدد میان انسان و طبیعت کمک کنند. نتایج نشان می دهد که این دیدگاه ها نه تنها به عنوان راه حل هایی اخلاقی، بلکه به مثابه چارچوبی نظری برای بازتعریف توسعۀ پایدار از منظری جامع، اجتماعی و معنوی قابل بهره برداری اند. نوآوری این پژوهش در تمرکز بر تحلیل فلسفی و معنوی بحران محیط زیست از منظر سیدحسین نصر و تأکید بر بازسازی رابطۀ انسان و طبیعت براساس آموزه های دینی و قدسی است.

بحران مالی به دلیل اثر بر نوسان قیمت و مقدار فروش رفته نفت، می تواند بر درآمد نفتی مؤثر باشد، ازاین رو هدف تحقیق حاضر مدل سازی سرریز تلاطم بحران مالی در شبکه بازارهای نفت است. به این منظور از داده های دوره زمانی 2/1/2003 تا 26/8/2019 و روش شبکه پیچیده استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد، طول مسیر میانگین، در زمان بحران های مالی کاسته شده و به حداقل خود می رسد، چگالی و وزن شبکه سرریز بازارهای نفت در چنین دوره هایی افزایش یافته و سرریز تلاطم در بازارهای مالی در زمان بحران افزایش داشته است. مطابق نتایج پژوهش، بحران مالی سبب می شود تأثیرپذیری بازار نفت ایران در شبکه بیش تر شود، ولی همچنان یک بازار نفت تأثیرگذار در شبکه بازارهای نفت است. قبل از بحران مالی، بیش ترین سرریز تلاطم به بازار نفت ایران، از بازار نفت نروژ بوده است و کم ترین سرریز تلاطم به بازار نفت ایران از بازار نفت روسیه بوده است. بیش ترین سرریز از بازار نفت ایران به بازار نفت نروژ بوده است. در زمان بحران مالی، بیش ترین سرریز تلاطم به بازار نفت ایران، از بازار نفت مکزیک، لیبی و عربستان بوده است و بیش ترین سرریز تلاطم از بازار نفت ایران، به بازار نفت عربستان بوده است. بعد از بحران مالی، بیش-ترین سرریز تلاطم از بازار نفت مکزیک به بازار نفت ایران است و کم ترین سرریز تلاطم از بازار نفت مصر بوده است.

الگوریتم های طرح ریزی موجود اگرچه می توانند در شرایط عدم قطعیت و عدم تمرکز طرح ریزی نمایند، اما اکثر آن ها در مواقعی که شرایط پیچیده تری حاکم است همچون نیاز به طرح ریزی دقیق، تصمیم گیری بلادرنگ، پویایی محیط، میدان دید محدود و ارتباطات محدود بین عامل ها، بازده خوبی نداشته و گاهی با شکست مواجه می شوند. از جمله الگوریتم های مناسب برای این شرایط مدل های توسعه یافته DEC-POMD مانند MAOP-COMM است که می توان با بهبود آن طرح ریزی دقیق تری برای عامل ها انجام داد. ما در این مقاله با ارتقاء هیوریستیک تابع ارزش و به کارگیری پیش بینی دو مرحله ای در استراتژی یافتن سیاست بهینه و اخذ تصمیم صحیح، الگوریتم اخیر را بهبود داده ایم. الگوریتم بهبود یافته در شرایط عدم قطعیت به صورت غیر متمرکز با کارایی مضاعف و درصد بالایی از صحت تصمیم گیری برای عامل ها به صورت برخط طرح ریزی می کند. الگوریتم حاصل روی بنچ مارک Grid Soccer آزمایش شده است. نتایج به دست آمده برتری الگوریتم ارائه شده با بهبودهای پیشنهادی را نشان می دهد.

هدف-ارتقاء دانش در مورد چگونگی اثرپذیری و پیاده سازی فرایند تغییر و رهبری آن در محیط پیچیده ای که سازمان های دولتی در آن فعالیت دارند. روش-ترکیب سه اداره دولتی در مشهد برای مطالعه موردی انتخاب شد. این ادغام در محیطی انجام شد که با پیشرفت تدریجی فرآیند پیاده سازی به طور فزاینده پیچیده تر شد. روش اصلی جمع آوری داده ها، مصاحبه با مدیرانی بود که در حوزه تغییر سازمانی مشارکت داشتند. در کل، 19 مصاحبه انجام شد. مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار Atlas. ti کدگذاری شدند. یافته ها-تحلیل ها نشان می دهد که درجه بالایی از پیچیدگی محیطی سازمان های دولتی را مجبور به اتخاذ یک رویکرد برنامه ریزی شده، از بالا به پایین نسبت به تغییر می کند، در حالی که اثربخشی چنین رویکردی به تغییر هم زمان از سوی یک محیط پیچیده محدود می شود. علاوه بر این فعالیت های معمول رهبری تغییر برای پیاده سازی تغییر در یک محیط پیچیده کافی نیست. به منظور غلبه بر وابستگی محیطی و حفظ روند در فرآیند تغییر، مدیران دولتی باید با محوریت توجه به محیط خارجی در فعالیت های رهبری درگیر باشند. نوآوری-فرضیه ها را می توان در تحقیقات بعدی آزمون کرد و به عنوان نقطه شروع، بستری را برای تحقیقات آینده در حوزه مدیریت تغییر در سازمان های دولتی فراهم می کند. تمرکز بر حین فرایند و عدم اکتفا به بازخوردهای بعد از فرایند و طرح واره های پیش از فرایند وجه تمایز پژوهش حاضر است.

با آغاز دهه ی هشتاد و تسریع روند خشک شدن دریاچه ی ارومیه، متخصصان حوزه ی محیط زیست این واقعه را یک مسئله ی زیست محیطی بسیار حیاتی عنوان کردند و همین امر سبب واکنشهای مختلف شهروندان استانهای مجاور دریاچهی ارومیه گشت. با توجه به این که واکنشهای مذکور، گروههای مختلفی از مردم را در بر میگرفت و تا امروز نیز تداوم داشته است، از آن تحت عنوان «کنش جمعی خشک شدن دریاچه ی ارومیه» یاد شده است. در این مقاله، با اتکاء به چارچوب مفهومی مناسب و با روش اسنادی تلاش شده این کنش جمعی زیست محیطی مورد مطالعه قرار گیرد. آن چه که بررسی این جنبش را حائز اهمیت کرده و به پیچیدگیهای تحلیلی آن افزوده است، نقش گروههای اجتماعی مختلف موجود در آذربایجان جهت پیش بردن آن میباشد. این امر طوری است که فعالان محیط زیست، هویتطلبان و ملیگرایان قومی و بخشی از مردم عادی جامعه همچون بازاریان و طرفداران تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز و ... همگی با استفاده از ابزارها و فضاهای عمومی در دسترس، سعی در رساندن صدای خود و بیان مطالبات خود دارند. نتایج پژوهش نشان می دهد که کنش جمعی خشک شدن دریاچه ارومیه ابتدا با کنش فعالان زیست محیطی مطرح شده و بعد ها توسط گروه های سیاسی قومی- زبانی تصرف شده و تداوم یافته است. به بیان دیگر کنش جمعی قومی تحت لوای بحران زیست محیطی زیست کرده و به حیات خود ادامه می دهد و همین امر به کنش وجهه سیاسی بخشیده و مانع فعالیت سمن ها و نهادهای ذیربط برای مدیریت بحران زیست محیطی دریاچه ارومیه شده است.